He rā maumahara i ngā pakanga i Aotearoa nei – he rā puhi, he rā motuhake

Charles Heaphy’s sketch of Mere-Mere [sic] from Whangamarino Redoubt, 1863. This illustration shows a view from above the fortification with three cannon in the foreground. Though apparently poorly aimed, the gun at left is firing on the Kingite defences at Meremere, about 2 km away. The gunboat Pioneer is in the Waikato River below the fortification (anei te herenga ki te pikitia nei).

MeremereWaikatowars

Anei tētahi pikitia i tuhi tene nā Charles Heaphy… ko tēnei te tirohanga a te Pākehā i te wā i tīmata ai te pakanga, te riri whenua ki ētahi, te riri Pākehā e ai ki te kaituhi hītori a Tony Simpson.

Anei te herenga ki tā Paraone kōrero ki a Scotty Morrison mō te kōwhiringa ko tēhea te rā pai mō te maumaharatanga o te motu nei ki ngā riri whenua, ki ngā pakanga whenua.  E ai kia Paraone, kua whakaae te kawana, nā Bill English i tuku te whakapae nei, hei whakahoki atu ki te petihana a ētahi kai maumahara ai i ēnei pakanga. Nā ētahi kōtiro Māori nō Ototohanga i kawe te petihana nā ki te Whanganui a Tara, ki te whare paremata, otirā ehara i te mea ko tēnei ō rātou whakaaro anake – he mea i whakahaua e ngā iwi o te motu. I konei ka kōrero a Paraone ko Scotty mō te kaupapa, mō ō Paraone kare-ā-roto mō te pūrongo kua whakaae te kāwana, mō te haerenga whakamua o te kaupapa nei, me te rā pai mō tēnei take nui. Ko te whakaaro me ‘rā puhi’ te mea nei, me rā motuhake, ahakoa ehara i te hararei. Me mihi hoki ki tā Paraone whakaaro, kia rā maumahara ai tēnei mō ngā taha e rua o te pakanga, ahakoa ngā mahi kino a te kāwana me ngā kainohonoho i ngā tau kua hipa (ko rātou kē ōku tūpuna).

Mauri ora tātou.

He uaua te ‘riterite tonu’ otirā, ka haere tonu – me te kauhau a Hinurewa Poutu

te ahi ki te kāingaHinurewaPoutu

Anei tētahi ahi kē – ehara i te ahi i te Inch Bar, i te wāhi ka hui ngātahi mātou ia Wenerei, ia Wenerei – e kāo, ko tēnei te ahi i tōku kāinga, i te whitu karaka i te ata, i te Rāhoroi,  i te marama a Here-turi-kōkā… e ai ki te kōrero, ko tēnei te marama ka noho tonu ngā tāngata e piri tata ana ki te ahi, ā, ka wera ai ngā turi… kāore i tino wera rawa atu aku ake turi, engari āhua makariri tonu ki waho ( i puta mai te hukarere i konei i tērā atu wiki). Ka kitea te hukapapa kei waho, ahakoa he iti.

Ka whitawhita tonu te ahi kaingākau i te reo Māori hoki. I tērā pō, i mātaki au i a Hinurewa Poutu e kauhau ana mō ana rangahau e pā ana ki ngā ‘pīpī’ o ngā wharekura (he ‘raukura’ hoki – ko ngā mea e pīkau ana i ngā tūmanako me ngā moemoeā mō te oranga tonutanga o te reo Māori).  Ko ngā pakeke te tino kaupapa o taku rangahau e pā ana ki te reo Māori, otirā, he pai te rongo kōrero mō ngā rangatahi. E ai ki a Hinurewa, ko ngā pīpī ngā manu iti noa iho, engari he kupu hoki a ‘pīpī’ mō ngā toa rangatahi e haere ana i mua o te ope whawhai ki te pakanga. Ko te raru (e ai ki ētahi), kāore ēnei i te tino ū ki te kōrero Māori i ētahi wā, mena e kōrero tahi rātou ko ko ō rātou hoa. Nō reira, ko tak akiaki nei, whakarongo ki ana kōrero mō te kaupapa nei (ko te reo Pākehā te reo e kawe ana i ōna whakaaro i te kauhau nei, ahakoa ko te reo Māori te whiu i tonā tuhinga roa mō te PhD).

Kei konei te herenga ki tētahi atu kōrero mōna, mō ana rangahau hoki. E ai ki a ia, ko te mea nui kia whaka-cool-ngia te reo mō ngā rangatahi…

Mauri ora tātou…